Değerli Dostlarım,
Bu yazımda sizlerle kendi kendine idrar ve dışkı yapamayan felçli hayvanların en büyük sıkıntısı olan bası ile boşaltım konusunda bir deneyimimi paylaşmak istiyorum. Biliyorsunuz, felçli hayvanların idrar ya da dışkı boşaltımı için karın bölgesinde idrar torbasının yerinin tam olarak el ile bulunup, doğru yere bası uygulanması gerekmektedir. Bu işlem, hem uygulamayı yapan için kolay olmayan, hem de hasta hayvan için gerekli ancak rahatsızlık veren bir durumdur. Üstelik düzenli ve tam olarak boşaltılamayan idrarın bir kısmının geri kaçması, enfeksiyon oluşması ve sık tekrarlayan sistit gibi olumsuzlukların da görülme olasılığı vardır. Ancak başka yolu olmadığından, hasta sahipleri bu işlem için bilgi ve deneyime dayalı bir mücadele vermek zorundadır. Bu nedenle ilk kez uygulayacak olan kişilerin, işlemi deneyimli bir veteriner hekimden öğrenmesi, işlemin hasta sahibine uygulamalı olarak öğretilmesi çok önemlidir. Aşağıdaki linklerden izleyebileceğiniz 2 video, hem kedi anatomisini görmenizi sağlaması hem de uygulamayı ayrıntıyla göstermesi açısından güzel örneklerdir:
Uzun yıllardır felçli hayvanlara en iyi şekilde bakmaya ve tedaviye çalışan, deneyimlerini ve uyarılarını bıkmadan paylaşan bir hayvansever olan Sedef ALABAŞ, bu konularda referans alınabilecek kişilerin başında gelir. Onun bir facebook sayfasında paylaştığı yazısının konumuzla ilgili olan bölümünü, (kendisinin izniyle), aşağıda paylaşmak istiyorum:
Kliniğe gidişte ilk müdahaleler arasına (iç kanama, yara pansumanı, serum vs.) mutlaka ve mutlaka hayvanın idrar torbasının (mesane) boşaltılmasını ve bunun size öğretilmesini isteyiniz. Çokça hekimler bunu atlamaz ama maalesef bazen ısrar etmek gerekebilir.
İdrar kadar kaka olayının da hayvan için hayati önem taşıdığını unutmayınız. Bu konuda hekimin size önereceği şeyleri uygulayınız. Masaj olur, çok sıkıntılıysa lavman olur, sindirimi kolaylaştırıp düzene sokacak ilaçlar olur, lütfen ihmal etmeyiniz.
Deneyimlerime dayanarak rahatlıkla söyleyebilirim ki, felce neden olan travmanın arkasından hayvanlar ortalama 15-20 gün mümkün olduğunca az hareket ederler. Bu onların kendi içgüdülerine göre bedenlerine verdikleri onarma süresidir. Bu süreçte eğer evdeyseniz, hayvanı başka bir şeyden ürküp harekete zorlayacak unsurlardan mümkün olduğunca uzak tutunuz.
Olay taze iken, temizlik ve bakım sırasında hayvanı dikkatlice tutunuz, omuriliğine baskı yapacak hareketlerden kaçınınız.
Felçli hayvanın ilk önemli müdahalesi tuvalet ihtiyacının sizin tarafınızdan giderilmesidir. Yürüyemeyen hiçbir hayvan tuvaletini kontrol edemez. İyileşme sonrasında bile ilk gelişme, yürüme sonrasında tuvalet kontrolü gelir, sıralama budur. O nedenle bir kedinin ya da köpeğin altında ıslaklık görüyorsanız bu çiş yapıyor demek değildir, ya da kaka. Fazlalığın dışarı sızması veya taşması demektir. Hiç ıslaklık ya da kaka görmüyorsanız bu da çişin ya da kakanın kontrolünde olduğu, zamanı gelince kendi yapacağı anlamına gelmez. Bu olaylar, tamamen felç olmasına neden olan travmanın bedeninde bıraktığı hasarla alakalıdır. Sinir kaybı, kas gevşekliği vs. O nedenle felçli hayvanınızın sizin elle müdahale etmenize hayati derecede ihtiyacı vardır, bunu ne olur unutmayın.
Çiş – kaka yaptırmayı çok ama çok zorda kalmadıkça lütfen deneyimli bir hekimden ya da deneyimli bir gönüllüden öğreniniz. Telefonda veya videolardan öğrenmek kötü sonuçlar doğurabilir. Çünkü her hayvanın mesane yapısı, sertliği, büyüklüğü, yeri hem genetik özelliklerine hem de geçirdiği travmaya bağlı olarak değişebilir. Bir hayvanın hem bedensel özellikleri hem de hasar durumu aynı değildir. Lütfen bu konuda hassas olunuz”. * https://www.facebook.com/B1R.ONE/posts/
Gelelim benim deneyimime… Yıllardır ellerimdeki romatoid artride bağlı ağrı ve tutukluk nedeniyle kullandığım bir aleti, geçenlerde bana getirilen Bobin isimli felçli pisinin operasyona kadar sinirsel yetilerinin kaybolmaması için de kullanırken, çiş ve kakasını rahatça yaptığını gördüm. Konuyu, uzun yıllardır hem hekim hem de dostum olan veteriner hekimimize de danıştığım ve sakıncalarını sorduğumda, destekleyici cevabı beni çok mutlu etti ve deneyimlerimi sizlerle de paylaşmak, felçli canlarımıza destek olmak istedim.
Felçli ya da nörolojik sorunları olan hayvanlarda akupunktur kullanımının tarihi oldukça eskidir. Internette akupunktur noktaları ve uygulamalarıyla ilgili çok sayıda aşağıdaki gibi görseller, video ve makaleler bulabiliriz.
Ancak klasik akupunktur yönteminde kullanılan iğneler, ne yazık ki bu canlar için biraz rahatsız edicidir.
Gelişen teknoloji, akupunktur uygulamalarında da bazı etkisini göstermiş, akupunktur iğnelerine bağlanan problarla, hasarlı bölgelere küçük elektrik sinyalleri gönderilerek, o bölgelerdeki sinirleri ve kasları uyrarılmaya başlanmış ve güzel sonuçlar alınmıştır. Aynı teknoloji, hayvanlar için de kullanılmaktadır ve paralize hayvanlar için akupunktur noktalarına küçük elektrik sinyalleri verilerek sinirlerin uyarılması sağlanır. Aşağıdaki resimlerde, hem bu teknolojiyi hem de hasta hayvanın karın üstü, ayakları aşağıda durmasını sağlayan düzeneği görüyorsunuz. Ferlçli hayvanların sürekli bir taraflarına yatmamaları, bu nedenle yaralrın oluşmaması, kan dolaşımının sağlanması ve , denge duyularının bozulmaması için bu tür düzeneklerin kullanılması çok önemlidir.
İşte bu tür teknolojilerin kullanımı için uzmanlık ve teçhizat sahibi olmak gerekir. Oysa ben kendim ve zaman zaman yakınlarım için daha basit ancak aynı prensiple çalışan, aşağıda resmini gördüğünüz akupunktur kalemini kullanırım. Bir adet kalem pille çalışan, 1’den 9’a kadar kademeleri olan bu kalem ile diğerleri gibi, doğru akupunktur noktalarına küçük titreşimler verilebiliyor. Ancak bu işlemler için akupunktur noktaları ve anatomi konusunda bilgi sahibi olunmalıdır.
Aynı kural, felçli hayvanlar için de geçerlidir ve bir veteriner hekimden danışmanlık almak gerekir.
Bu akupunktur kalemiyle de, doğru noktalara dokunularak her defasında çiş ve kaka son derece rahat bir şekilde boşaltılabilir. Bu da hasta sahibinin düzenli olarak ve hasta hayvanı zorlamadan bu işlemi rahatça yapmasını sağlar. Üstelik boşaltım zahmetsizce ve tam olarak yapıldığından, hayvanın daha uzun aralıklarla bezlenmesi gerekeceğinden, o bölgelerin daha fazla hava almasına ve yara oluşmamasına da yardımcı olur.
Bu uygulamanın etkin olarak yapılabilmesi için, o bölgenin traşlı olması ve kalemin rahatça kaymasını sağlayacak bir jelin (ultrason jeli) sürülmesi gerekir. Ancak kalemin top gibi olan ucu takıldığında jel, topun üst noktasındaki delikten içeride birikip, aleti bozabiliyor. O yüzden, ben jel yerine parmağımı hafifçe kantaron veya kudret narına batırıp, aleti kullanacağım traşlı bölgeye sürüyorum. Yararları artık hekimlerce de kabul edilmiş olan bu yağlar, deride daha uzun süre kalarak, aletin rahatça hareket etmesini sağlıyor.
Sizler de bu basit yöntem ile felçli canlarınızı rahatlatabileceğinizi düşünüyorum. Ben bu aleti yıllar önce yurt dışından getirtmiştim ancak artık ülkemizdeki sanal alışveriş sitelerinde de çok uygun fiyatlarla buluna biliyor. Tarama motoruna “Akupunktur Kalemi” yazdığınızda, pek çok ürün bulabilirsiniz. Bazılarında 2 adet farklı uç bulunurken, bazılarında 4 uç var. Ben 2 farklı ucu olanları kullanıyorum, yetiyor. Konuyla ilgili sorularınız, deneyimleriniz, yorumlarınız varsa ve paylaşmak isterseniz, çok mutlu oluruz.
Saygılarımla,
“Diyabetik Kedi” site yöneticisi
