Jessica Vogelsang
Kaşlarını çatması onu internette ünlü yapan küçük kedi Grumpy Cat’i muhtemelen tanıyorsunuzdur. Evde huysuz bir kediniz varsa, huysuzluğun ne olduğunu siz de bilirsiniz.
Kedilerin birçoğu alıngan kişilikleriyle bilinir. Bazıları endişeli, bazıları çekingen, bazıları meraklıdır. Peki, kedinizin depresif davranışları ne anlama geliyor? Kediler depresyona girebilir mi? Hem evet hem hayır.
Kedilerde Depresyon Nasıl Tanımlanır?
Kuşkusuz kediler de depresif davranışlar sergileyebilir ancak genel olarak, insanlardaki klinik depresyonla aynı duygusal değişiklikleri yaşamadıkları düşünülür.
California, Davis’teki Beloved Pet Mobile Vet’in sahibi ve palyatif (geçici) bakım uzmanı Dr. Lynn Hendrix, “genellikle insanlardaki depresyon, çok faktörlü bir hastalık olarak kabul edilir” diyor. Depresyon, beyindeki kimyasal dengesizlikler nedeniyle stresli bir durumun neden olduğu, durumsal veya tıbbi olabilir. Hendrix, insanlarda teşhisin, kişinin kendisinin bildirdiği semptomlara dayandığını söylüyor. Bu da semptomların doktor veya psikoloğa sözlü olarak ifade edilebileceği anlamına geliyor.
Bu teşhis kriterleri, veteriner hekimler için geçerli değildir. Kedilere tam olarak ne hissettiklerini soramadığımız için, ister üzgün, ister kızgın, endişeli veya neşeli olsunlar, davranışları ve günlük aktiviteleri aracılığıyla bize verdikleri ipuçlarına dikkat etmeli ve değerlendirmelerimizi buna göre yapmalıyız.
Hendrix, “gördüğümüz klinik belirtiler iştahsızlık, kaçma davranışı, daha az aktif olma ve tıslama gibi anormal davranışlar olma eğilimindedir” diyor. Bazı kedilerin, kum kabı kullanımında değişiklikler gözlemlenebilirken, bazılarının da uyku düzeninde bozulma olur.
Kedilerde Depresyon Belirtilerinin Nedenleri
Ne yazık ki bu semptomlar, kedigillerdeki çeşitli durumlardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle sorunun kökenine inmek ve genellikle diğer sorunları ekarte etmek için veteriner hekimin görmesi gerekir. Böbrek hastalığı veya gastrointestinal kanser gibi tıbbi sorunlar da, mide bulantısına ve depresyonu taklit eden iştah azalmasına neden olabilir.
Hendrix’e göre ağrı, kedilerde özellikle yaşlılarda teşhis edilemeyen durumlardan ve klinik depresyon belirtilerinin önde gelen nedenlerinden biridir. Hendrix, “çoğu zaman bir kedinin ‘depresif’ davranmasına neden olan ağrı veya fiziksel bir hastalık olabilir” diyor.
Hendrix’in deneyimlerine göre, ölümcül durumdaki kedileri olan birçok evcil hayvan sahibi, kedilerinin depresyon yaşadığından endişe duyar ve bu durum, genellikle bir evcil hayvanın hastalığı nedeniyle yaşadığı sıkıntılarının bir yansımasıdır. Hendrix, bu kişilere, üzülmek yerine tıbbi nedenleri düşünmeyi önerir. Bunlar, “hastalığın bir yansımasıdır”, “onların ölümcül hastalıkları, onları hasta, midelerinde bulantı ve ağrılı hissettirir.”
Bir bakımevi ve palyatif bakım veterineri olarak Hendrix, bu spesifik semptomları ele alıp, kedilerin yaşamlarının son zamanlarında bile çok daha rahat hissetmelerine yardımcı olunabileceğini belirtiyor. Bazı durumlarda, ötenaziyi düşünen sahipleri, uygun tedavi uygulandıktan sonra evcil hayvanlarının mizacındaki iyileşme nedeniyle kararlarını erteledikleri görülür. Bu nedenle doğru teşhis ve tedavi, yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabileceğinden, insanlara depresif davranış sergileyen evcil hayvanları için veterinerle görüşmelerini tavsiye ediyor.
Kedilerde Depresyonu Değerlendirme Süreci
Veteriner hekimler, semptomların öyküsünü detaylarıyla dinleyerek ve kapsamlı bir fiziksel muayene yaparak, durumu değerlendirmeye başlar.
Hendrix, “veteriner hekiminiz kan analizi, göğüs röntgeni ve abdominal ultrason önerebilir” diyor. Bu temel testler, genellikle bir evcil hayvanın sağlığı ve organ fonksiyonları konusunda genel bir fikir verir. Sonuçlara bağlı olarak, başka testler de önerilebilir.
Hendrix, veterinerin omurga veya beyni etkileyen nörolojik bir rahatsızlıktan endişe duyması durumunda, “omurilikten sıvı alınmasını ve MRI’ı önerebilir” diyor. Sinir sistemi enfeksiyonları, tümörler ve iltihaplı hastalıklar, kedilerde önemli davranış değişikliklerine neden olabilir. Ancak stres ve anksiyeteden kaynaklanan değişiklikleri tıbbi durumlardan ayırmak zor olabilir. Bu nedenle kedilerde doğru tanıya ulaşmak için genellikle bir eleme süreci gerekir.
Kedinizin tetkikleri temiz çıkarsa, veterineriniz onu etkileyen stres faktörlerini aramaya başlayabilir. Hendrix, “zaman zaman stres faktörleri de depresif belirtilere neden olabilir” diyor.
Kediler bağımsız ve dirençli olma eğiliminde olsalar da, rutinlerindeki değişiklikler, tehdit altında hissetme veya aileye yeni üyelerin eklenmesi veya kaybı nedeniyle kaygı duyabilirler. Anksiyete, aslında veteriner hekimler tarafından tespit edilen en önemli davranış sorunlarından biridir. Kronik stres, bir evcil hayvanın duygusal ve hatta fiziksel sağlığı üzerinde etkili olabilir. Nedensiz aşırı tüy dökülmesi, saldırganlık veya kum kutusu kullanımındaki değişiklikler, genellikle kaygıya işaret eder.
Depresyon Yerine Kedinin Stresini Tedavi Etmek
Stres etkeni belirlenebilir ve ortadan kaldırılabilirse, genellikle semptomlar iyileşir veya ortadan kalkar. Kedi davranışı konusunda deneyimli bir veteriner veya eğitmen, ev ortamını endişeli bir kedi için daha az stresli hale getirme konusunda yardımcı olabilir. Örneğin, korunaksız hisseden ve saklanacak bir yeri olmayan bir kedi için daha fazla kapalı mobilya veya evde ilave yükseklikler, kedinin çevreyi daha fazla kontrol altında tutması konusunda yararlı olabilir.
Çok kedili evlerdeki rekabet de strese neden olabilir. Duruma bağlı olarak, sahiplerinin ilave kedi kumu kutuları, kedi mama kapları ve hatta birbiriyle anlaşamayan kediler için yeni düzenlemeler gerekebilir.
Bazı kediler de, sakinleştirici bir etkiye sahip olan Feliway gibi feromon yayıcı içeren kedi sakinleştirici ürünlerine tepki verir.
Kedilerde Stresi Tedavi Etmek İçin İlaç Kullanımı
Veteriner hekimler, daha şiddetli vakalar için bazı kedilerde anksiyeteye yardımcı olduğu bilinen bir kedi anksiyete ilacı yazabilir. Trazodone, gabapentin, alprazolam ve midazolam, duruma bağlı olarak bir veterinerin önerebileceği seçeneklerden sadece birkaçıdır. Bir hekim, yalnızca davranış sorunları ile ilgilenen ve sorunu davranış değişikliği önerileriyle yönetebilen ve kedi ilaçları yazabilen, kurul onaylı bir veteriner davranış uzmanına sevk edilmesini önerebilir.
Nedeni ne olursa olsun, depresyon belirtileri gösteren bir kedi, bir veteriner tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirmeden çok yararlanabilir. Duygudurum bozukluklarının insan tanımlarını kedi dostlarımıza uygulamaya karşı direnirsek ve bunun yerine onları kedi dostu bir bakış açısıyla değerlendirirsek, sevgili kediciklerimizi daha mutlu ve sağlıklı kılmak için yapabileceğimiz çok şey vardır!
Kaynak: https://www.petmd.com/cat/behavior/can-cats-get-depressed
“Diyabetik Kedi” site yöneticisi
