17 yaşındaki Minnoşumda bir yıldır baş gösteren aşırı ve anlamsız bağırmalar, yönünü şaşırmalar, yeme ve uyku alışkanlıklarındaki bozukluklar, ani irkilmeler nedeniyle veterinerimizle pek çok kez yaptığımız görüşmelerde, bunlarınAlzheimer belirtileri olduğunda uzlaşmıştık. Ama yanı sıra gözlerinin görmemeye, kulaklarının duymamaya başlaması, aşırı su içme ve çiş yapma, vücudundaki kistler, alerjiler gibi başka fizyolojik problemler de vardı ve onları çözmeye odaklanmıştık. Diğer pisiciklerim de oldukça yaşlı olmalarına rağmen böyle sorunlar yaşamamışlardı. Sanırım bu, hassas bünyeli minyon kedim Minnoş’un talihsizliği. Petplace.com‘da okuduğum bir makale, benzer durumları yaşayan başka pisi sahipleri için de yararlı olabileceğinden, sitemizde paylaşmak için tercüme ettim. Böyle sorunları yaşamamanızı dilerim ama bilgi dağarcığımızda bulunmasında yarar var.
Yazan Dr. Nicholas Dodman
Genel
Birçok insan, yaşlı kedilerin oyunculuklarını kaybettiklerini ve aktivitelerinin minimuma indiğini düşünür. Elbette yaşlılıkta bu durumlar normaldir. Kedi Bilişsel İşlev Bozukluğu / KBİB (FCD/Feline Cognitive Dysfunction) ise, bu durumların veya kedinin normal karakterinin dışında, normal olmayan bir davranış şeklinde kendini gösteren, patolojik bir durumdur. Tek bir belirti, tanı koymak için yeterli değildir ancak bunun yaşlı bir kedide görülmesi, sendrom şüphesini akla getirir.
BİB’li Kedilerde Görülen Davranışlar
- Mesane veya bağırsak kontrolü kaybı (çiş ya da dışkı kaçırma)
- Azalmış aktivite / oyunculuk
- Artan uyku süresi
- Koordinasyon kaybı
- Artmış irritabilite / saldırganlık
- Yüksek sesler çıkarma (aşırı bağırma)
- Gece ayrılık/yalnızlık sıkıntısı
Ayrıca normal davranışlarında da; kaşınma, değişik ses ve davranış, iştah kaybı gibi değişiklikler görülebilir.
Tanı
Yaşlı kedilerde (12 yaşından büyük) bu tipik belirtilerden iki ya da üçü gözlemlense bile, tıbbi testler yapılmadan Bilişsel İşlev Bozukluğu teşhisi konulamaz. KBİB’in tanısı, ancak benzer belirtileri olan diğer sendromlar olmadığı saptandıktan sonra konulabilir:
- Kediniz tuvaletini doğru kullanmamaya başlarsa, öncelikle veterineriniz laboratuar testlerini de içeren detaylı bir inceleme yapmalıdır.
- Beyin tümörleri ekarte edilmelidir. Bunun için nörolojik muayene, bilgisayarlı tomografi ile tarama (CT scan) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gerekebilir.
- Bakteriyel, viral veya paraziter hastalıkların bir sonucu olarak, beynin ve çevresindeki membranın (ensefalomyelit) iltihabı, kuduz, toksoplazmoz ve beyin absesi gibi durumlar, uygun testlerle ekarte edilmelidir.
- Özellikle artan sinirlilik ve saldırganlık varsa, kan tiroid hormonu (T4) ölçülerek, Hipertiroidi bakılmalıdır.
- Beslenme sorunları, aşırı çiğ balıkla beslenmeye bağlı Thiamin eksikliği de, bu durumlara benzer belirtiler gösterebilir.
- Böbrek ve karaciğer yetmezliği, kan testleri ile bakılmalıdır.
- Gerekirse, kurşun zehirlenmesi gibi toksikolojik sorunlar da dikkate alınmalı ve araştırılmalıdır.
Tedavi
Bilişsel bozukluk, davranış değişikliği için tek mantıklı açıklama ise, bir sonraki basamak da tedaviye başlamaktır. Yararlı olabilecek tek tedavi yöntemi, deprenyl (Anipryl ®) kullanmaktır. Bu ilaç, şu anda sadece köpeklerdeki bilişsel işlev bozukluğunda lisanslı olarak kullanılıyor. Ancak 1984 yılı Hayvan Tıbbi İlaç Kullanımı Açıklama Yasası (AMDUCA), veteriner hekimler tarafından prospektüs dışındaki hayvanlarda da kullanımına izin vermektedir.
Kedilerde BİB tedavisi için deprenyl’in etkinliğini değerlendiren çalışmalar daha yeni yapılmaktadır. Bu nedenle, ancak sonuçların köpeklerdekiyle benzer olduğu ortaya çıkarsa deprenyl ile tedavinin yaygın olarak denenmesi yolu açılacaktır. Normal olarak deprenyl, günde 1 kez düşük dozda ağızdan verilir ve kedinin tepkisi 2-4 hafta sonra değerlendirilir. Herhangi bir olumlu etki veya yan etki görülmezse, tedavi başarıya ulaşana veya fazla doza bağlı yan etkiler ortaya çıkana kadar, doz yavaş yavaş artırılır.
Tedaviye olumlu yanıt (önceki canlılık ve daha tipik davranışlara tam veya kısmi dönüş), klinik tanının gerekçesini oluşturur. Ancak unutulmamalıdır ki, deprenyl tedavisi semptomatik bir tedavidir ve bu amansız hastalığın sürecini önlemez. Yaşlı kedilerin bu yöntemle tedavisinde hedeflediğimiz şey, onlar ve kendimiz için biraz daha fazla ve kaliteli bir yaşam sağlamaktır.
Yasal Uyarı
Eğer petiniz herhangi bir sıkıntı belirtisini gösteriyorsa veya petinizin ciddi bir şekilde hasta olduğunu düşünüyorsanız, ACİLEN VETERİNERİNİZE BAŞVURUNUZ.
Dr. Nicholas Dodman
“Diyabetik Kedi” site yöneticisi
