Kedilerde Böbrek Hastalıkları

Kediler de sıkça görülen bu durum üzerine, yabancı kaynaklardan derlediğimiz bu yazıyla size yardımcı olmaya çalışacağız.

Bizler, yardımımıza ihtiyaç duyan pisilerimizin yaşamını uzatamayabiliriz ama gerektiği şekilde ilgilenerek, onların yaşam kalitesini yükseltebiliriz.

Kronik Böbrek Yetmezliğinden Ne Anlıyoruz?

Böbrek yetmezliği, böbreklerin görevlerini tam olarak yerine getirememesi sonucu gelişir. Bunun en açık göstergesi, hastanın kanında üre ve kreatinin gibi bazı zararlı maddelerin artmasıdır.

Böbrekte bulunan yaklaşık 200.000 (bazı kaynaklarda 1 milyon) küçük nefron, zararlı maddeleri ortadan kaldırır ve vücudumuzdaki su ve elektrolit düzenlemesini yapar.  Eğer bu nefronlar ölmeye başlarsa, vücudumuzdaki zararlı maddelerin atılması ve elektrolitlerin çalışmasını, düzenli olarak yerine getiremezler. Bunun sonucunda da kronik böbrek yetmezliği oluşur. Atılması gereken bu maddeler, vücutta toplanmaya başlar. Bu da zehirlenmeye yol açar. Çünkü böbrek, artık bu temizleme-filtreleme işini yapabilecek güçte değildir. Böbreğin bozulmaya başlaması, kansızlık ve yüksek tansiyona yol açar.

Hasta bir kedinin böbreği, idrar biriktirme yeteneğini kaybeder.  Daha çok su içmesine karşın, idrar miktarı azdır. Bu, böbrek hastalığının ilk işareti sayılabilir.

Bazı durumlarda da, kedinin tüylerinde aşırı yağlanma oluşur ve bakımsız gibi görünür.

Çok sık kusmalar da, diğer semptomlar arasındadır.

Ağız kokması ve aşırı kilo kaybı, tepkisizlik ve davranış bozuklukları (sinirlilik, korku, huzursuzluk v.b.) gibi durumlar da, hastalığın ilerlemiş halleridir.

 

Nedenleri ve riskleri

• Böbreğin eski fonksiyonlarını yerine getirememesi,
• Kalıtım: Belirli cins kedierde, bu hastalığın erken yaşlarda ortaya çıkması,
• Bakteriyel enfeksiyon,
• Beslenmeye bağlı olarak ortaya çıkması.

Böbrek  fonksiyonlarındaki rahatsızlıklar, genel olarak yaşlı kedilerde görülür. Çünkü ev kedileri, diğerlerine oranla daha çok yaşama şansına sahiptirler. Burada en önemli etken, ev kedilerinin doğal beslenmeleri için gerekli olanların dışındaki besin kaynakları ile yanlış beslenmeleridir. Örneğin sindirimi güç bir besin olan soya ve bitkisel proteinle beslenmeleri.

Hastalıkla ilgili bir şüpheye düştüğümüzde, önce veterinere başvurmamız gerekir. Zira böbrek fonksiyonlarının yetersizliği, çok ciddiye alınması gereken bir konudur.

Doğru tedavi, çok sayıda semptomu kontrol altına alınabilir hale getirir ve kedinin yaşam kalitesini yükseltir. O halde konuyu daha derinlemesine inceleyelim.

Kronik ve Akut Böbrek Yetmezliği Arasındaki Farklar

Böbrek yetmezliği, kronik ya da akut olabilir.

Kronik böbrek yetmezliği, böbreğin artık eski işlevini göremeyecek biçimde fonksiyonlarını kaybetmesidir. Bu durum, kedide tam vaktinde gözlenemeyebilir ve hastalığın sinyalini erken almak zordur.  Bu, hastalığın yaklaşık yüzde 70 oranında ilerlemesi durumunda ortaya çıkar ve hastalığın semptomları görülmeye başlanır.

Buna karşın akut böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının aniden iflas etmesidir. Kedilerdeki akut böbrek yetmezliğinin temel nedenleri arasında bulaşıcı hastalıklar, travma, zehirli yiyecekler (örn: Etilen glikol/antifriz) sayılabilir. Akut böbrek yetmezliği, ciddiye alınması gereken bir durumdur, çünkü hızlı bir biçimde ölüme yol açabilir. Bu durumda veterinerin acil müdahalesi kaçınılmazdır. Eğer böbrek ileri derecede zarar görmemişse, durumu eski haline getirmek olasıdır. Bu da, erken ve iyi bir veteriner müdahalesi ile olasıdır.

Kronik Böbrek Yetmezliğine  Neler Yol Açar?

Kronik böbrek yetmezliğinin çeşitli nedenleri olabilir. Ama genel etkenler yaşlılık, genetik, iklim ve hastalıklar, böbrek yetmezliğine uygun ortamlar sağlar.  

Son yıllarda kronik böbrek yetmezliğini tetikleyen nedenler arasında dikkatler yüksek tansiyona, düşük potasyum oranına, diş hastalıklarına çevrilmiştir.

Çalışmalar, belirli bir kedi ırkının diğerlerine göre daha yüksek risk altında olduğunu göstermiştir.  Bu ırklar arasında Maine Coon, Abessinier, Siam, Rus Mavisi, Burmesen ve Balinesen sayılabilir.

Bütün yaşlarda ortaya çıkması olası olan bu hastalık, yaşlı kedilerde daha çok gözlemlenmistir. Yine diyete yönelik beslenme ile, ev kedilerinin diğerlerine göre çok daha uzun yaşadığını göstermiştir.

Potasyum yetersizliği:

Düşük potasyım seviyesi, kronik böbrek yetmezliğinin nedeni ve göstergesi olabilir. Bazı veterinerler bunu saptayabildiklerinde, hemen normal düzeye getirmek için beklemek yerine, takviye potasyum verirler. Bunun kronik böbrek yetmezliğinin ilerlemesini (belki) durdurabileceğini düşünmektedirler. Böbrek yetmezliği olan bir kedi, potasyum yetersizliğini kendi kendine ayarlayamaz. Tabii ki bu da, veteriner kontrollerinden sonra saptanabilecek ve verilecek bir karardır.

Diş hastalıkları:

Kedilerin yıllık ağız, diş, dişeti kontrollerinin yaptırılması tavsiye edilen bir durumdur.  Diş taşlarının ve dişlerinin temizlenmesi, kedinin sağlıklı olmasına yardımcı olacaktır. Ağzın içinde diş hastalığından kaynaklanacak bir bakteriyel oluşum, kronik böbrek yetmezliğini de beraberinde getirecektir. Birçok kedi sahibi, böbrek yetmezliğinin sağlıksız dişle hemen ya da kısa bir süre sonra ortaya çıktığını söylemiştir. Bunun için:

• Herhangi bir diş sorununda, müdahale  öncesi ve sonrası kan değerlerinin ölçümü, ortaya çıkması olası bir böbrek yetmezliğini önleyecektir.
• Diş doktorunun müdahalesinden sonra, verilecek olan serum konusunda doktor ile konuşularak, böbreklere baskı yapmayacak bir yol seçilmelidir.
• Kedinin çenesine yapılacak bir müdahalede, olası bakteri durumuna karşı antibiyotik verilmesi konusu da, doktor ile konuşulmalıdır.

Yüksek tansiyon:

Böbrek ile yüksek tansiyon arasındaki ilişki, biraz karışıktır. Böbrekler, kan basıncının düzenlenmesi konusunda etkili bir  rol oynarlar. Bu nedenle, yüksek tansiyon da böbreklerin iflasında  büyük bir rol oynar. Yüksek tansiyon, aynı zamanda nefronlara baskı yaparak, onların çok yüksek kapasite ile çalışmasına neden olur. Böylece kronik böbrek yetersizliğinin bir süre saklanmasını sağlarlar.

Aşılar:

RCP grubunda adlandırılan aşılarla, kedilerdeki kronik böbrek yetmezliği arasında doğrudan bir ilişki saptanmıştır. Bu konudaki İngilizce doküman için, aşağıdaki linkten yararlanabilirsiniz.

http://www.geocities.com/~kremersark/acvim_3_2002.html

Tiroid bezinin aşırı çalışması:

Tiroid bezlerinin aşırı çalışması, orta yaşlı ve yaşlı kedilerde görülür. Bu aşırı çalışma, böbreklerdeki kan akışını yükseltir. Bu akış, var olan kronik böbrek yetmezliğini gizleyebilir. Kediler üzerine yapılan çalışmalar göstermiştir ki, yüksek oranda tiroid bezinin fazla çalışması ile ilgili olarak yapılan tedavi (hangi yolla olduğu önemli değil), kronik böbrek yetmezliğine yol açabilir. Bu nedenle, tiroid bezi tedavisi gören kedilerin böbrek kontrolleri de düzenli olarak yapılmalıdır.

Yaşlılık

Kronik böbrek yetmezliği, yaşlı kedilerde en çok ölüme yol açan hastalıktır. 7 yaşını geçmiş bütün kedilerde, bu hastalığa yakalanma riski çok yüksektir. Bu yaştan sonraki kedilerde yıllık rutin kontrolleri (kan ve idrar testleri, tansiyon) yaptırmak gerekir. Erken teşhisle, doğru bir diyet (gerekli hallerde) ve serum (Hydration) tedavisi,  kedilerin uzun zaman mutlu bir şekilde aktif hayatta olmalarını sağlar.

Kronik Böbrek Yetmezliğinin Belirtileri

Kliniklerde yapılan testlerle, kronik böbrek yetmezliği kesin olarak saptanabilir. Bazı semptomlar ve davranışlar da, kedilerdeki böbrek yetmezliğinin işaretleri olabilir. Bunlar gözlemlendiğinde, kedi hemen teste tabi tutulmalıdır.

Bu semptomlar, şunlar olabilir:

Aşırı susama, fazla miktarda çişe çıkma, iştahsızlık, bulantı, kusma, kilo kaybı v.b.

Teşhis

Bazı hastalıklar vardır ki, bunlar da kronik böbrek yetmezliğiyle aynı semptomları gösterirler. Bunun için tek yol, yani sağlıklı bir teşhise giden yol, veterinerde test yaptırmaktır. Bir idrar analizi, bize birçok şeyi gösterebilir. Kan testi de, kreatin yoğunluğunu ve diğer değerleri gösterir. Kedimiz,  tam bir kontrolden geçirilmelidir (kan değerleri: kreatinin, fosfor, natrium, potasyum). Kreatininin yüksek çıkması, bize böbreğin iflasının habercisi olabilir.

Tedavi

Kronik böbrek yetmezliğinde iyileşme şansı yoktur.  Ama hastalık uzun zaman kontrol altına alınarak, kaliteli bir yaşam sürdürülebilir. Burada temel öge, zararlı maddelerin kontrol altına alınmasıdır. Geride kalan nefronların, bu maddeleri atması yeteneği zorlaşmıştır artık. Ancak böbreğin yüzde 30 kapasite ile çalışması bile, böbreğin işlevini yerine getirmesi için yeterlidir. İlk semptom kendini gösterdiğinde tedaviye başlamak, çok önemlidir. Yapılması gereken acil tedavi, ilaç ve diyet besinlerin kombinasyonundan oluşacak bir tedavidir.

İlaçlar, damarları genişletip kan basıncını  düşürerek, kanın hızlı akışının böbreklere zarar vermeden gerçekleşmesini sağlarlar. 

İngiltere, Hollanda ve ABD’de diyalizin yanı sıra böbrek nakli de gerçekleştirilebiliyor ancak bu iyileşme için değil, sadece tedavi amaçlı olarak yapılıyor.

Yüksek değerler, bize hastalığın bulunduğu aşama hakkında bir bilgi verebilir. Veteriner, bu sonuçlar karşısında kedimiz için, hastalığın hızlı ilerlemesini engelleyecek bir diyet listesi verebilir. Bu diyet, azaltılmış protein içerecektir.  Bu da böbreğin, daha az atılması gereken salgı üretmesi demektir. Ardından, kedinin hangi yüksek değerdeki proteini  (Soya değil) atabileceği saptanır.

Tuz ve fosfor yönünden fakir yiyecekler (böbrek diyetindeki tedavi de göz önüne alınarak), böbreğin daha fazla zarar görmesi engelleyecektir.

Mutlaka dikkat etmemiz gereken bir başka husus şudur: taze suyu her zaman hazır tutun.

Tavsiye

Kronik böbrek yetmezliği, tedavisi olmayan bir hastalıktır. Ama asıl soru şurada yatar: ne kadar uzun ve ne kadar yüksek bir yaşam kalitesiyle kedimiz  yaşayacaktır? İyi bir tedavi ile, kedimizi aylarca hatta yıllarca yüksek bir yaşam kalitesiyle yaşatabiliriz.

İlaçlar, böbrek diyeti ve serum tedavisi yanı sıra, aşağıdaki hususlara da dikkat edilmesi gerekir.

• Aşırı susama
• Bulantı
• Kusma
• Tükürük
• Susuzluk
• Gastrit
• Kabızlık
• İştahsızlık
• Kilo kaybı
• Kas zayıflaması
• Zayıflama
• Basık tüyler
• Ağız kokusu (amonyak kokusu gibi)
• İsteksizlik
• Yorgunluk
• Depresyon
• Ağızda çıban, yara
• Kramp
• Vücut ısısının düşmesi
• Koma (son durak)

(Aşağıda web adresi olan bu çeviriyi, elimden geldiği kadar özenle yapmaya çalıştım. Elbette ki hatalarım olabilir. Sonuçta tıp, uzmanlık alanım değil. Bu anlamda yukarıdaki bilgileri ön bilgi olarak sunup, doğrusunu veterinerlerin söyleyeceğini de biliyorum).

http://www.loetzerich.de/Gesundheit/Nierenerkrankungen/nierenerkrankungen.html

Faydalı bir başka link:  

http://www.heska.com/erd/index.asp

 

Paylaşmak önemsemektir!