Reaksiyonlar:
- Yapım olayları (özümleme – anabolizma)
- Yıkım olayları (yadımlama – katabolizma)
Özümleme (anabolizma):
Küçük moleküllerden, büyük ve karmaşık moleküllerin oluşturulmasıdır. Ör.
Protein sentezi
n (aminoasit) → Protein
Nişasta sentezi
n (glikoz) → Nişasta
Yadımlama (katabolizma): Büyük moleküllerin yıkılması tepkimeleridir. Ör.
Solunum
Glikoz + Oksijen → karbondioksit + Su
Sindirim
Protein → n (aminoasit)
Hücrelerin Kullanabileceği Enerji (ATP)
ATP’nin Yapısı:
- Adenin bazı,
- Riboz şekeri,
- 3 adet fosfat
Hücrelerde meydana gelen metabolizma olayları için gerekli enerji ATP’den sağlanır. Bütün hücreler, ihtiyaçları olan ATP’yi kendileri üretirler.
- Tüm canlılar için temel enerji kaynağı güneştir.
- Canlıların enrjiden yararlanıp, yaşamlarını sürdürmeleri, besin zincirine dayalı enerji akışıyla olur.
- Güneşten gelen ışık enerjisi, yeşil bitkiler tarafından fotosentezle besinlerin yapısındaki kimyasal enerjiye dönüştürülerek, besinlerin atomları arasındaki kimyasal bağlarda depo edilir.
- Böylece ışık enerjisi, kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür.
- Besinlerin oksijenli veya oksijensiz solunum sonucu parçalanmasıyla, atomlar arasındaki bağlar ATP şeklinde enerjiye dönüştürülür.
- ATP’nin fosfatları arasındaki bağlar yüksek enerjilidir.
ATP’nin parçalanması sonucunda fosfatlar arasındaki bağlarda saklı olan enerji açığa çıkar.
ATP → ADP + P
Açığa çıkan enerji;
- Protein sentezi,
- Hücre bölünmesi,
- Sinirsel iletim vb. canlılık olaylarında kullanılır.
Besin enerjisinin bir bölümü bitki tarafından kullanılır ve sonuçta ısı enerjisi şeklinde kaybedilir.
Hayvanlar da, bu bitkileri ve birbirlerini yiyerek, yapı ve enerji kaynağı olan besinleri alır.
Besinlerin yapısındaki enerjinin bir bölümü, hayvanlar tarafından kullanılır ve sonuçta ısı olarak kaybedilir.
Besin zincirinin her basamağında bir miktar enerji, ısı şeklinde kaybedilir.
Canlılar, ısı enerjisini başka bir enerji şekline dönüştüremez.
Kaynak: Biyoloji. İstanbul, Zeka Küpü Yayınları, 2005.
“Diyabetik Kedi” site yöneticisi
Sitenizi beğendim, çok kadar emek harcadığınız belli oluyor. Canlılar ve enerji konusunu araştırırken kendimi burada buldum. Yazınızda açıklayıcı olmuş. Başarılar