Canlılardaki yapım ve yıkım reaksiyonlarının tamamına metabolizma denir. Metabolizma olayları, enzimler yardımıyla yürütülür.
 

Reaksiyonlar:

  1. Yapım olayları (özümleme – anabolizma)
  2. Yıkım olayları (yadımlama – katabolizma)

Özümleme (anabolizma): 

Küçük moleküllerden, büyük ve karmaşık moleküllerin oluşturulmasıdır.  Ör. 

Protein sentezi

n (aminoasit) Protein 

 

Nişasta sentezi

n (glikoz) Nişasta 

Yadımlama (katabolizma): Büyük moleküllerin yıkılması tepkimeleridir. Ör.

Solunum

Glikoz + Oksijen karbondioksit + Su 

Sindirim

Protein n (aminoasit)

Hücrelerin Kullanabileceği Enerji (ATP)  

ATP’nin Yapısı: ­       

  1.  Adenin bazı,­       
  2. Riboz şekeri,­       
  3. 3 adet fosfat 

Hücrelerde meydana gelen metabolizma olayları için gerekli enerji ATP’den sağlanır. Bütün hücreler, ihtiyaçları olan ATP’yi kendileri üretirler.  ­       

  1. Tüm canlılar için temel enerji kaynağı güneştir. ­       
  2. Canlıların enrjiden yararlanıp, yaşamlarını sürdürmeleri, besin zincirine dayalı enerji akışıyla olur.­       
  3. Güneşten gelen ışık enerjisi, yeşil bitkiler tarafından fotosentezle besinlerin yapısındaki kimyasal enerjiye dönüştürülerek, besinlerin atomları arasındaki kimyasal bağlarda depo edilir. ­       
  4. Böylece ışık enerjisi, kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür. ­       
  5. Besinlerin oksijenli veya oksijensiz solunum sonucu parçalanmasıyla, atomlar arasındaki bağlar ATP şeklinde enerjiye dönüştürülür.­       
  6. ATP’nin fosfatları arasındaki bağlar yüksek enerjilidir.  

ATP’nin parçalanması sonucunda fosfatlar arasındaki bağlarda saklı olan enerji açığa çıkar.

ATP ADP + P

Açığa çıkan enerji; ­       

  1. Protein sentezi,­       
  2. Hücre bölünmesi,­       
  3. Sinirsel iletim vb. canlılık olaylarında kullanılır.  

Besin enerjisinin bir bölümü bitki tarafından kullanılır ve sonuçta ısı enerjisi şeklinde kaybedilir.  

Hayvanlar da, bu bitkileri ve birbirlerini yiyerek, yapı ve enerji kaynağı olan besinleri alır.

Besinlerin yapısındaki enerjinin bir bölümü, hayvanlar tarafından kullanılır ve sonuçta ısı olarak kaybedilir.

Besin zincirinin her basamağında bir miktar enerji, ısı şeklinde kaybedilir.

Canlılar, ısı enerjisini başka bir enerji şekline dönüştüremez.

 

Kaynak: Biyoloji. İstanbul, Zeka Küpü Yayınları, 2005.

 

Paylaşmak önemsemektir!

Share

1 Yorum

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.